Những mảnh đời trôi dạt: Phận người dưới chân cầu

Giữa phố thị Sài Gòn có không ít phận người trôi dạt từ khắp nơi về lặn lội mưu sinh, trú ngụ lề đường, gầm cầu hàng chục năm trời hoặc nương nhờ trung tâm bảo trợ xã hội. Có những người không biết quê quán gốc gác của mình ở đâu để về mỗi dịp năm hết tết đến...

“Ngôi nhà” của Nguyễn Minh Tuấn và vợ con ở gầm cầu Ông Lãnh - Ảnh: Đình Phú

Cầu Ông Lãnh nối liền trung tâm Q.1 và Q.4 (TP.HCM) ban ngày xe cộ nườm nượp. Mỗi khi đêm xuống luôn lung linh sắc màu tỏa sáng từ những tòa cao ốc sang trọng, nhưng ít ai biết rằng phía bên dưới gầm cây cầu này là những phận người sống đời trôi dạt, tứ cố vô thân năm này qua năm khác. 

Biết hoàn cảnh của Nguyễn Minh Tuấn (30 tuổi) nhiều năm sống ở gầm cầu, tôi tìm cách liên lạc qua điện thoại thì được cuộc hẹn 8 giờ tối sẽ gặp, nhưng mãi đến hơn 10 giờ Tuấn mới có mặt “vì em bận chạy xuống chợ đầu mối nông sản Thủ Đức tranh thủ lựa hàng chở về để sáng sớm mai cho vợ bán”. Có thể gọi Tuấn là “thổ địa”, vì anh đã tá túc nơi đây từ năm 2004 cho đến nay, sau nhiều năm lang thang khắp hang cùng ngõ hẻm ở các khu vực lân cận cầu Ông Lãnh. 

Một thời lầm lỗi

Tuy lần đầu tiên tiếp xúc nhưng Tuấn không hề che giấu về quá khứ lầm lỗi và nay đây mai đó của mình. Tuấn kể mình không biết quê quán ở đâu, lớn lên không biết mặt cha. Nhà có 2 anh em, em gái lấy chồng đang ở tỉnh Tây Ninh. Sống cảnh lang thang từ nhỏ đến năm 16 tuổi, Tuấn gặp Trần Thị Sửu (29 tuổi) thấy “hợp cạ” rồi lấy nhau và ở chung, không cưới xin gì. Tuấn từng nghiện ngập, tham gia bán ma túy chừng 2 tháng thì bị bắt, đi ở tù 3 năm. Sửu cũng dính đến ma túy, bị bắt trong một vụ án khác, cũng ở tù gần 3 năm. “Trước đây em không bình thường đâu, làm ma làm quỷ ghê lắm, cũng quậy dữ lắm”, Tuấn thú nhận. Như để minh chứng, Tuấn cởi tấm áo để lộ cơ thể với nhiều hình xăm cả trước lẫn sau. Tuấn chia sẻ: “Mình vướng vô con đường phạm tội, lầm lỡ nên mình biết rồi, hiểu rồi. Được cải tạo sớm là một cơ hội cho cuộc đời mình được cứu, cho mình làm lại công dân lương thiện, sống hòa nhập cộng đồng”.

Những tháng ngày tù tội đã giúp Tuấn có dịp nghĩ suy về đời mình, rằng dẫu có lăn lóc, khổ cực bao nhiêu đi chăng nữa thì cũng phải làm một con người lương thiện. Khát khao sống lương thiện trỗi dậy trong tâm trí chàng thanh niên từng “quậy dữ lắm” này. “Suy nghĩ ra rồi mới biết là mình ngu”, Tuấn bộc bạch và kể: “Hồi em ở Trại giam Châu Bình (tỉnh Bến Tre) có cán bộ Hoàng biết hoàn cảnh em côi cút, không ai thăm nuôi nên ổng thương và hay giúp đỡ, khuyên đoạn tuyệt với ma túy rồi có thời gian, sức khỏe lo cho vợ con. Giờ không biết ổng còn làm ở đó nữa không, nhiều lúc cũng muốn đi thăm vị ân nhân của mình mà không có tiền anh ơi”.

Viết lại cuộc đời

Vợ chồng Tuấn hiện có 4 đứa con: Trần Hữu Lộc (13 tuổi), Trần Minh Tài (8 tuổi), Trần Minh Hậu (5 tuổi) và Trần Thị Thùy Trang (3 tuổi). Tuấn bảo trước năm 2004 thường sống ở chợ bắp đường Nguyễn Thái Học (Q.1); vợ chồng, con cái cũng ngủ tạm bợ ở chợ. Bao khổ cực, gian truân đều đã trải qua với cảnh thường xuyên không giường, không chiếu, “tối đâu cũng là nhà, ngả đâu cũng là giường”. Còn bây giờ, vợ chồng anh đang ở một góc cua dưới gầm cầu Ông Lãnh cùng cháu Lộc và Hậu (cháu Tài đang được nuôi dưỡng tại Mái ấm An Toàn, Q.Gò Vấp; cháu Trang đang ở trọ với bà ngoại ở H.Củ Chi, TP.HCM). Chỗ ngả lưng cho bốn con người là 2 chiếc giường xếp cũ nát đặt cạnh nhau. Gối kê, chăn màn đều rất sơ sài mặc dù thời tiết ở Sài Gòn thời gian gần đây có những lúc lạnh căm. “Hai ghế xếp này thải ra từ công trình xây dựng, em mua với giá 70.000 đồng/cái về giặt lại để cho cả nhà nằm ngủ, chứ trước đây thường trải ni lông ngủ và bị chuột cắn chân chảy máu hoài”.

Sống đời trôi dạt nên hầu như Tuấn không hề có một tài sản gì đáng giá, ngoài chiếc xe máy do một đơn vị tặng để anh hành nghề xe ôm (thuộc Nghiệp đoàn xe ôm P.Cầu Ông Lãnh, Q.1). Cũng nhờ nghề chạy xe ôm, Tuấn nhiều lần phát hiện, truy bắt cướp trên đường và được chính quyền địa phương khen thưởng.

Tôi hỏi Tuấn một ngày làm được bao nhiêu tiền. Tuấn bảo chạy xe ôm thì thu nhập không ổn định. Vợ bán vài quả chanh, củ hành cũng ở gầm cầu bữa đắt bữa ế. “Giờ có chỗ nào để đi đâu anh, may mà còn có gầm cầu trú mưa trú nắng, rồi bán vài thứ lặt vặt qua ngày. Chuyện dư dả tiền bạc thì không bao giờ dám mơ tới nên không thể thuê trọ được vì không đủ khả năng”. Quyết tâm viết lại cuộc đời mình, khi trò chuyện trông Tuấn tỏ ra rất lạc quan nhưng đôi lúc cũng trầm buồn với những nỗi niềm không dễ gì tự Tuấn xua tan được. Vì cuộc sống quá đỗi bấp bênh, cháu Lộc dù đã 13 tuổi mà không biết đọc, biết viết. “Cháu không biết chữ gì hết anh ơi. Sắp tới em sẽ xin cho cháu đi học, ít nhất cũng biết viết được cái tên của mình, chứ đâu có muốn cháu nó dốt như mình”, Tuấn nói.

Tuấn ngậm ngùi: “Có những người đêm hôm khuya khoắt đi trên đường nhưng họ còn có chỗ để về, còn mình thì… Em ở ngoài đường hoài nên không có cục đất chọi chim nữa mà. Ước mơ giờ có một cái chòi cũng được, không cần có nhà đâu để còn có chỗ chui ra chui vào. Từ lúc cha mẹ sinh đẻ ở ngoài đường không hà, nên em thường mơ về một mái nhà”.

Gần nửa đêm, tôi mời Tuấn tạt sang quán vỉa hè bên cạnh gầm cầu Ông Lãnh ngồi lai rai, nhưng anh lắc đầu: “Em không biết uống bia anh ơi. Nhiều lần bắt được cướp, người ta rủ đi nhậu hoài mà em đâu có đi, mà có đi thì cũng ngồi tán dóc chơi thôi”.

Sống ở gầm cầu, nhưng trong Tuấn luôn nơm nớp nỗi lo một ngày nào đó sẽ không còn được ở gầm cầu nữa. “Em tích cực tham gia công tác giữ gìn an ninh trật tự ở địa phương nên phường cũng biết rõ hoàn cảnh và châm chước cho tá túc. Chứ bây giờ mà không cho ở tiếp thì không biết cả nhà sẽ trôi dạt về đâu nữa”, Tuấn nói khi chia tay tôi.

Đình Phú

Đời người như gió qua

Cuối cùng  thì những  dự định, hi vọng,  ước mơ, hoài bão cũng chỉ là khói bụi tan đi như những đám mây trên bầu trời mênh mông, vô tận kia. Đến một ngày rồi ai ai cũng đều phải trả lại cho đất trời những gì đã vay mượn để trở về. Sự chấm dứt của kiếp người là điều tất yếu, phải như vậy, không thể khác, không thể có điều ngoại lệ. Đó là sự bình đẳng, công bằng và cũng là niềm an ủi cho tất cả mọi sinh linh có mặt trong cuộc sống ở thế gian này.

Sự sống là một điều kỳ diệu. Có lẽ mọi vật hữu tình từ đơn bào cho đến sinh vật thượng đẳng là con người đều có một mong ước giống nhau là kéo dài sự sống, nhưng “tuổi thọ” của muôn loài đã được quyết định bởi những  yếu tố mang  tính chất định luật mà mọi sinh linh có sự sống không dễ gì vượt qua.

Hiện nay, cho dù có nền y học tiên tiến vượt bực mà loài người đã đạt được thì tuổi thọ của con người cũng không sánh kịp với tuổi thọ của loài rùa. Thực vật cũng là một dạng sống, có những loài cây có tuổi thọ từ vài trăm năm đến cả ngàn năm. Như loài thông có tên Bristlecone ở Bắc Mỹ có tuổi thọ đến 4.500 tuổi. Gần đây, có một số phát hiện khoa học cho rằng có sinh vật “lách” khỏi qui luật sinh tử khắc nghiệt của tạo hóa để trường tồn mà không hề biết “thời gian, tuổi thọ” là gì. 

Các nhà nghiên cứu thuộc Pennsylvania State University cho biết loài sứa Turritopis Nutricula là sinh vật thủy tức có thể quay ngược vòng đời của chúng từ thời kỳ trưởng thành trở lại thời kỳ sinh vật đơn bào và từ đó tiếp tục phát triển; nhờ vậy chúng trở nên bất tử. Loài sứa này vốn được phát hiện ở vùng biển Địa Trung Hải từ năm 1883 nhưng khả năng độc đáo của chúng thì chỉ mới được quan tâm từ hồi thập niên 1990. Người ta tìm thấy ở chúng một quá trình chuyển dịch tế bào, từ một dạng tế bào này có thể chuyển đổi thành một dạng tế bào khác và có khả năng liên tục tái tạo toàn bộ cơ thể của chúng. 

Khả năng này hiện vẫn là điều bí mật của tự nhiên và đang được các nhà khoa học tập trung giải mã với hy vọng có thể từ đó tìm ra những phương thức chống lại bệnh ung thư ở loài người. Tuy nhiên, trong các cuộc thảo luận về khoa học, không ít người tuyên bố rằng không có bằng cớ về sự bất tử của loài sứa này; vì lẽ người ta không thể theo dõi cùng một con sứa trong vài chục năm, cả trăm năm, hay nhiều thế kỷ; hơn nữa, chúng vẫn không thể thoát khỏi tình trạng bị ăn thịt, gặp tai nạn, hoặc nhiều hoàn cảnh vô thường khác. Vả chăng, khi chúng tái tạo toàn bộ cơ thể từ giai đoạn ban đầu của một sinh vật đơn bào dạng ống thì chúng đã là một sinh vật khác, không còn là sinh vật cũ để bảo rằng chúng bất tử!

Nói khác đi, định luật sinh lão bệnh tử vẫn là một định luật khắc nghiệt áp dụng cho mọi hình thái sinh vật, áp dụng cho mọi chúng sinh! Sống và được sống là điều mà tất cả mọi sinh linh đều tha thiết và mong ước, nhưng sống để làm gì? Sống có ích gì cho đồng loại? Đó là điều thiết yếu và quan trọng. Phù dung  là một loại hoa  mỏng  manh,  quí phái nhưng lại có một đời sống ngắn ngủi “sớm nở tối tàn”. Tuy nhiên, trong khoảnh khắc vô cùng ngắn ngủi đó, phù dung đã tô điểm, mang lại cho đời vẻ đẹp thanh tao, cũng là điều đáng quí.

Trời đất thì bao la, thời gian thì vô tận, kiếp người cũng như loài hoa phù dung, thấy đó rồi mất đó, sắc sắc không không, như cơn gió thoảng  qua, như một vạt nắng hắt hiu còn sót lại của một buổi chiều. Nếu chúng ta tỉnh thức và quán tưởng về cuộc đời, chúng ta sẽ thoát khỏi ảo tưởng thân này là tự ngã. Khi thực hành được điều này, nỗi sợ hãi âu lo về sinh tử sẽ nhẹ nhàng hơn, như trút bỏ lớp áo nặng nề mà bấy lâu nay cứ đeo bám bên người.

Không ai biết điều gì sẽ xảy ra ở ngày mai, có thể đó là điều tốt lành nhất hay điều tồi tệ nhất sẽ đến với chúng ta, nhưng chắc chắn một điều là ngày mai sẽ đến và có một lúc chúng ta sẽ không còn có mặt trong cuộc sống này. Cái chết làm chúng ta sợ hãi nhưng xét cho cùng sự chấm dứt đó là một món quà, như một niềm an ủi mà tạo hóa dành tặng riêng cho mỗi sinh linh.

Tạp Chí Văn Hóa Phật Giáo số 148
Phạm Thanh Chương

PHÁP MÔN NIÊM PHẬT

Pháp môn niệm Phật là thắng phương tiện của Như Lai

Văn Thù Bồ Tát nói: Các môn tu hành không môn nào qua môn niệm Phật. Niệm Phật là “Vua” trong các pháp môn. Đức Quan Thế Âm bảo: Tịnh độ pháp môn hơn tất cả hạnh khác.

Tất cả chúng sinh đều sẵn đủ trí huệ đức tướng như Phật không khác. Chỉ vì trái giác tánh theo trần lao, nên toàn thể trí đức chuyển thành vô minh phiền não. Rồi thuận theo phiền não gây tạo những nghiệp hữu lậu kết thành những quả báo sinh tử trong tam giới. Từ quả báo sinh tử sinh phiền não rồi lại gây nghiệp hữu lậu... Vì cớ ấy nên chúng sanh từ vô thỉ đến nay, trải vô lượng vô biên kiếp chịu khổ mãi trong vòng luân hồi sinh tử.

Vì lòng đại bi, đức Phật xuất thế thuyết pháp độ sinh. Nguyên bổn tâm của Phật chỉ muốn tất cả chúng sinh đều thoát hẳn sinh tử luân hồi chứng viên mãn Phật đạo mà thôi. Song vì chúng sinh căn tánh lợi độn không đồng, trí ngu sai khác nên đức Phật phải chiều theo cơ nghi mà giáo hóa. Do đó nên pháp môn của Phật nhiều đến vô lượng.

Với chúng sinh hạng lợi căn đại trí, thời đức Phật dạy Phật thừa để đặng liền viên Phật quả. Như Thiện Tài trong pháp hội Hoa Nghiêm, Long Nữ nơi đạo tràng Diệu Pháp...

Cố Đại lão Hòa thượng Thích Trí Tịnh Với chúng sinh hạng căn trí kém, thời đức Phật giảng Bồ tát thừa, Duyên Giác thừa và Thanh Văn thừa, để cho hạng ấy lần lượt tu tập, tuần tự chứng quả. Với chúng sinh trình độ quá thấp, thời đức Phật nói Thập thiện Ngũ giới, Thiên thừa và Nhơn thừa, cho hạng ấy nương theo để khỏi sa đọa vào ác đạo, đặng còn thân nhơn thiên mà vun bồi thiện căn lần lần. Tương lai nương nơi căn lành ấy mà tấn tu Thánh đạo; hoặc học Bồ Tát thừa tu lục độ vạn hạnh mà chứng pháp thân, hoặc y theo Duyên Giác thừa hay Thanh Văn thừa ngộ duyên sanh cùng Tứ đế mà đặng đoạn phiền não chứng Niết bàn... Tất cả những pháp môn ấy, bất luận là Đại thừa hay Tiểu thừa, Tiệm giáo hay Đốn giáo, nơi hành giả đều phải tự lực tu tập cho đến đoạn thật hết phiền não mới ra khỏi vòng sanh tử luân hồi. Nếu kiến hoặc tư hoặc còn chừng mảy tơ thời cội gốc sanh tử vẫn chưa dứt hẳn. Như tam quả Thánh nhơn (A-na-hàm) sau khi sanh lên Bất Hoàn Thiên, còn phải trải qua nhiều thời gian mới chứng quả A-la-hán. Chứng A-la-hán rồi mới là thật dứt hẳn cội gốc sanh tử. Nhưng A-la-hán chỉ là bậc Thánh Tiểu thừa còn cần phải hồi tâm tu Đại thừa mà cầu Phật đạo: rèn bi nguyện hiện thân trong lục đạo, tu hành lục độ vạn hạnh, trên cầu thành Phật, dưới cứu khổ mọi loài, lần lượt chứng các bậc: Thập Trụ, Thập Hạnh, Thập Hồi Hướng, Thập Địa và Đẳng Giác Bồ Tát. Bậc Đẳng Giác lại phải dùng Kim Cang trí phá một phần sanh tướng vô minh, mới viên mãn chủng trí mà chứng Phật quả (Diệu giác). Giáo pháp của Đức Phật chỉ dạy, từng bậc tu chứng từ phàm lên Thánh, từ Thánh đến Phật, quyết không thể vượt ngoài tuần thứ kể trên. Đức Bổn Sư của chúng ta biết rằng nếu chúng sanh chỉ dùng tự lực để liễu sinh thoát tử, siêu phàm nhập Thánh thời rất khó đặng, nên ngoài vô lượng pháp môn chỉ thuộc tự lực, Ngài dạy một pháp môn tự lực nương tha lực rất viên đốn, rất huyền diệu, dễ thực hành mà thành công cao, dùng sức ít mà mau có hiệu quả, tất cả căn cơ đều hạp, tất cả Thánh phàm đồng tu. Chính là Pháp môn Tịnh độ, niệm Phật cầu vãng sanh vậy. Do vì đức Phật A Di Đà có bổn thệ nguyện lực nhiếp thủ chúng sinh niệm Phật. Nên người dùng tín nguyện mà niệm Phật (tự lực) thời cảm thông với nguyện lực của Phật, nương nguyện lực của Phật nhiếp thủ (tha lực) liền đặng siêu thoát sanh tử luân hồi mà sanh về Cực Lạc Tịnh độ. Đã được vãng sanh tức là cao thăng và bậc Thánh lưu bất thoái, nên gọi là rất viên đốn,([2]) rất huyền diệu,([3]) và thành công cao. Nơi pháp môn này, phương pháp thực hành rất giản tiện, mọi người đều có thể tùy phần tùy sức mà hành đạo. Chỉ cần chỗ tu cho đúng pháp thời chắc chắn là thành tựu cả, nên gọi là dùng sức ít, dễ thực hành và mau có hiệu quả. Tổ Thiện Đạo cho rằng nghìn người tu không sót một. Vĩnh Minh Đại sư công nhận là mười người tu, được cả mười... Với Pháp môn Tịnh độ này, không luận là kẻ trí hay ngu, không luận là Tăng hay Tục, không luận là sang giàu hay nghèo hèn, không luận là già trẻ nam nữ, không luận là sĩ, nông, công, thương... Tất cả các giới trong xã hội đều có thể tu tập và đều có thể thành tựu được cả. Văn Thù Bồ Tát nói: Các môn tu hành không môn nào qua môn niệm Phật. Niệm Phật là “Vua” trong các pháp môn. Đức Quan Thế Âm bảo: Tịnh độ pháp môn hơn tất cả hạnh khác. Mã Minh Đại sĩ cho rằng: Chuyên tâm niệm Phật là phương tiện siêu thắng của Đức Như Lai. Long Thọ Tôn giả nói: “Niệm Phật Tam muội” có đại trí huệ, có đại phước đức, hay đoạn trừ tất cả phiền não, hay độ được tất cả chúng sanh, “Niệm Phật Tam muội” hay sanh vô lượng Tam muội cho đến “Thủ lăng nghiêm Tam muội”. Giác Minh Diệu Hạnh Bồ Tát nói: Pháp môn niệm Phật là tâm tông của chư Phật, là con đường giải thoát tắt nhứt của mọi loài. Ấn Quang Đại sư từng nói: Vì nương Phật lực nên tất cả mọi người, không kể là nghiệp hoặc nhiều hay ít, không kể là công phu hành đạo cạn cùng sâu, miễn tin cho chắc, nguyện cho thiết, thời quyết muôn người tu muôn người vãng sanh không sót một. Còn nếu là bậc đã đoạn hoặc chứng nhơn mà cầu vãng sanh thời đốn siêu Thập Địa. Bậc Thập Địa mà cầu sanh thời mau viên Phật quả. Vì thế nên Văn Thù, Phổ Hiền, Mã Minh, Long Thọ v.v... các đại Bồ Tát đều nguyện vãng sanh([4]). Đến như những kẻ tạo ác cả đời sắp đọa địa ngục, hồi tâm niệm Phật cũng được giải thoát, như các ông: Trương Thiện Hòa, Trương Chung Húc, Hùng Tuấn, Duy Cung v.v...([5]) Hạng người phạm tội ác ấy mà còn được thành tựu thay, huống là những người chưa quá ác, huống là những người lành! Do đây nên thấy rằng Pháp môn Tịnh độ này nhiếp cả Thánh phàm, nhiếp cả thiện ác, nhiếp cả chúng sanh, như biển lớn gồm thâu muôn dòng vậy. Vì Pháp môn Tịnh độ với chúng sanh có sự lợi ích rộng lớn như thế, nên muôn kinh vạn luận luôn luôn nhắc đến, chư Thánh chư Hiền đồng nguyện cùng về. Thật là: Cửu giới chúng sanh([6]) rời pháp môn này thời chẳng thể viên thành Phật quả. Thập phương chư Phật bỏ pháp môn này quyết không thể độ khắp quần sanh. Trong Kinh Đại Tập, Đức Phật có lời huyền ký: “Thời mạt pháp, muôn ức người tu hành, khó có một người được giải thoát, chỉ nương nơi pháp môn niệm Phật mà được thoát khỏi luân hồi”. Đó là Phật bảo chúng ta phải tín hướng và thật hành Pháp môn Tịnh độ này vậy. Chúng ta há chẳng phải là người thời mạt pháp đó ư! Vì những lẽ như trên mà biết rằng: Ngoài môn “niệm Phật cầu sanh Tây phương Cực Lạc thế giới”, quyết định chúng ta hiện đời không thể siêu sanh thoát tử được. Còn đúng theo pháp môn “niệm Phật cầu sanh” này mà tu, chắc chắn một đời hiện tại này chúng ta đặng vãng sanh Cực Lạc Tịnh độ và bảo đảm trên đường thành Phật. Tổng quát rằng: “Thiệt vì sanh tử phát Bồ-đề tâm, dùng tin sâu và nguyện thiết mà chuyên trì hồng danh A Di Đà Phật”. Đây là tông thú chủ chánh của Pháp môn Tịnh độ này. Tâm hạnh đúng theo đây gọi là tu đúng pháp. Khi chúng ta được nghe giáo pháp của Đức Phật dạy về môn Tịnh độ, chúng ta tự nghĩ rằng: Cõi Ta Bà là chốn ngũ trược ác thế, tam giới như nhà lửa, cõi Dục mà chúng ta hiện ở đây khác nào một cái hố sâu đầy sình. Ta và mọi người cho đến muôn loại, hiện tại cũng như dĩ vãng, nhiều đời nhiều kiếp mang lấy không biết bao nhiêu là sự thống khổ trong vòng sanh tử luân hồi. Ngày nay, ta được thân làm người lại được nghe biết pháp môn giải thoát mau tắt siêu thắng, ta phải kíp quyết chí y pháp tu hành, để mình và mọi người đồng thoát ly sanh tử khổ, đồng chứng chơn thường lạc”. Đây là “Thiệt vì sanh tử mà phát Bồ-đề tâm vậy. Rồi ta tự nhận rằng: Thân cùng cảnh ở Ta Bà này đủ điều chướng đạo: dễ sanh phiền não, dễ đắm nhiễm, dễ gây ác nghiệp; nội những sự già, bệnh, chết, vô thường thiên biến cũng đủ ngăn trở con đường giải thoát của ta. Còn thân cùng cảnh ở Cực Lạc rất là lợi đạo: thường được thấy Phật, luôn nghe pháp âm nên tâm thanh tịnh mà định huệ thành; ở chung với chư Đại Bồ Tát thượng thiện nhơn thời Thánh nghiệp ngày tăng, chánh hạnh ngày tấn; không già không bệnh, thọ mạng vô lượng vô biên a-tăng-kỳ kiếp, nên nội một đời một thân thẳng lên đến bậc Đẳng giác bổ xứ thành Phật. Ta lại nhận định: Nguyện lực của Đức Từ Phụ A Di Đà Phật rộng lớn bất tư nghị, nay ta đúng theo pháp môn niệm Phật cầu sanh Tịnh độ mà tu, quyết đặng Phật nhiếp thọ, quyết đặng vãng sanh, đã đặng vãng sanh tức là trụ bậc Bất thoái mau thành Phật đạo, chỉ có nguyện lực của Phật là chiếc thuyền từ có thể đưa ta ra khỏi biển khổ thôi! Chỉ có cõi Cực Lạc là đại học đường có thể đem ta đến bờ Đại Giác thôi! Tự nhận như thế rồi bền chặt một lòng: nguyện thoát ly Ta Bà ác trược, như người tù muốn ra khỏi ngục tối không chút quyến luyến; nguyện về đến Cực Lạc thanh tịnh, dường như trẻ thơ đi lạc mong mỏi được về nhà không chút dần dà. Nhận định như vậy, lập nguyện như vậy, đó là “Tin sâu cùng nguyện thiết” đấy. Bắt đầu từ đây cho đến trọn đời, tùy trường hợp, tùy hoàn cảnh, tùy sức tùy phần, chí tâm trì niệm sáu chữ hồng danh “Nam mô A Di Đà Phật”, coi đó như là một công vụ hết sức khẩn yếu phải tận lực mà làm. Nếu là người rảnh rang vô sự thì ngày liền đêm, lúc đi đứng cũng như lúc ngồi nằm, giữ chặt chánh niệm: Phật không rời tâm, tâm không rời Phật; hoặc niệm ra tiếng hoặc niệm thầm, nhiếp cả sáu căn, Phật hiệu nối luôn: đây là tương tục chấp trì; niệm như vậy lâu lâu sẽ tự chứng Tam muội: hiện tiền thấy Phật thọ ký, lâm chung cao thăng thượng phẩm. Còn nếu là người đa đoan công việc: việc nước, việc nhà v.v... không nhiều giờ rảnh, thời nên tối và sáng sớm, thực hành phương “Thập niệm”, giữ mãi trọn đời không sót không bỏ cũng được vãng sanh([7]). Vì Đức Từ Phụ có bổn nguyện: “Chúng sanh ở mười phương nghe danh hiệu Ta rồi chí tâm tin muốn, nguyện sanh về cõi nước của Ta nhẫn đến mười niệm, nếu chúng sanh ấy không được sanh, thời Ta không ở ngôi Chánh giác”.([8]) Ngoài ra những người nào ở vào trường hợp chặng giữa, thời châm chước phân thời định khóa mà thọ trì. Tất cả đều phải cung kính, chí tâm, kỹ chắc trong lúc trì niệm, là điều kiện khẩn yếu. Hành trì như vậy gọi là “chuyên trì Hồng danh A Di Đà”, và đây là chánh hạnh. Người niệm Phật cầu sanh Tây phương Cực Lạc thế giới còn cần phải làm những  điều lành: có lòng từ bi giới sát hộ sanh, bố thí, cứu tế, trì trai, giữ giới, hiếu thảo cha mẹ, kính thờ Sư trưởng, phò trì Tam bảo, lợi mình lợi người, dẹp lòng ngã mạn tham sân, thêm lớn hòa vui nhẫn nhục, sâu tin nhơn quả, mở mang chánh kiến... dùng đây làm trợ hạnh([9]). Tín nguyện đã có, chánh trợ đã đủ, đến lúc lâm chung, chắc chắn được Đức Từ Phụ cùng Thánh chúng thừa bổn nguyện lực đích thân đến tiếp dẫn vãng sanh Cực Lạc. Dầu Tín, Nguyện và Hạnh phải đủ cả ba mới được vãng sanh, như cái đảnh ba chân, thiếu một thời ngã, nhưng nên hiểu thêm rằng: được vãng sanh là do lòng tin sâu chắc, chí nguyện cho tha thiết để cảm thông với nguyện lực của Phật, còn nơi công hạnh: ít thời quả thấp, nhiều thời phẩm cao. Do vì công hạnh không hạn cuộc mà chú trọng nơi tín và nguyện như vậy, nên đoạn trước có nói: “Tất cả người trong tất cả các giới ở xã hội đều có thể thật hành và đều có thể thành tựu được cả”([10]) vì tín sâu và nguyện thiết hạng người nào cũng có thể lập được, thập niệm niệm Phật ở trường hợp nào cũng đều thực hành được. Nội dung của bộ “Đường về Cực Lạc” này cũng không ngoài phạm vi “Tín nguyện hạnh”. Các chương đầu thuật lại tiền thân của Đức A Di Đà Phật và tả rõ chánh báo cùng y báo trang nghiêm của Cực Lạc thế giới để mọi người đối với Đức Phật và Tịnh Độ được sự nhận thật, đã nhận thật tức là tin chắc và chí nguyện tha thiết sẽ do đó mà lập được. Đến các chương kế thuật lược sử của chư Bồ Tát, chư đại Tổ sư tự thân tu Tịnh độ mà được thành công, cùng những lời dạy vẽ khuyên nhắc của các ngài, để mọi người bền vững tín tâm, kiên quyết chí nguyện, cùng hiểu rõ phương pháp hành trì để thẳng tấn tinh tu. Nhẫn đến các chương về Tứ chúng vãng sanh, và cuối cùng, chương thích nghi cũng cùng một mục đích ấy. Phật dạy: “Nếu người nào được nghe lời này nên phải phát nguyện: nguyện sanh về Cực Lạc thế giới” KINH A DI ĐÀ Phật dạy: Chúng sanh nào được nghe lời ta đã nói, nên phải phát nguyện cầu sanh về cõi nước ấy (Cực Lạc). Vì đặng cùng với các bậc thượng thiện nhơn như thế (Bổ xứ Bồ Tát) câu hội một chỗ...” (KINH A DI ĐÀ)

TỪ THIỆN - SỐNG ĐẸP

Bát cháo Từ Tâm – Nơi chia sẻ khó khăn với bệnh nhân ung bướu

(PGVN)

Gần 2 năm nay, tháng nào cũng vậy, chùa Phúc Thành sau mỗi khóa tu một ngày Chủ nhật đầu tiên của tháng Âm lịch. Đạo tràng Hương Sen Xứ Nghệ (chùa Phúc Thành) lại đều đặn nấu cháo phát cho tất cả bệnh nhân và người nhà tại bệnh viện Ung Bướu Nghệ An liên tục 3 ngày miễn phí.

Công việc thường xuyên này đã giúp cho nhiều bệnh nhân giảm bớt chi phí khi nằm viện và sớm bình phục sức khỏe.

Đây là một trong những hoạt động phật sự thiện nguyện thường xuyên do các tổ trong đạo tràng Hương Sen Xứ Nghệ (chùa Phúc Thành – Hưng Châu – Hưng Nguyên) thực hiện hướng nguyện tới việc chia sẻ và chăm sóc sức khỏe dành cho những bệnh nhân và người nhà đang vất vả điều trị những căn bệnh hiểm nghèo tại bệnh viện Ung Bứu Nghệ An. Là điều cần thiết được làm từ tâm thức và lòng thương yêu đùm bọc lá lành đùm lá rách, lá rách ít đùm lá rách nhiều của những con người Việt Nam nói chung và những người con Phật nói riêng…

9h45 giờ sáng, các bệnh nhân đã chuẩn bị người thì âu nhựa, cặp lồng hay chỉ đơn giản là cái ca uống nước để xuống nhận phần cháo. 

Mỗi người nhập viện vì bệnh, tật riêng nhưng tất cả họ đều có hoàn cảnh gia đình khó khăn, là bệnh nhân nên được các bác sỹ hướng dẫn xuống nhận cháo miễn phí, thậm chí có nhiều trường hợp dù không xuống nhận cháo được nhưng đã được các bác và các em trong gia đình Vườn Tuệ cũng đưa cháo đến tận nơi giường bệnh.

ĐĐ.Thích Định Tuệ kiểm tra công việc chuẩn bị phát cháo “Nhìn thấy trong nồi cháo, nhìn thấy trong mắt các bệnh nhân hi vọng được nhen lên như một ngọn lửa vẫn âm ỉ cháy dù trong bất cứ hoàn cảnh nào.Thầy tin tưởng rằng: Nghị lực và niềm tin những người con Phật tiếp thêm cho các bệnh nhân sẽ giúp người bệnh có đủ can đảm và vững vàng khi đối diện với số phận cùng những căn bệnh quái ác” - Đại đức Thích Định Tuệ chia sẻ tâm tư.

"...trong mắt các bệnh nhân hi vọng được nhen lên sẽ có đủ can đảm và vững vàng khi đối diện với số phận cùng những căn bệnh quái ác"

Nhân dịp phát cháo này, Đại đức Thích Định Tuệ - trụ trì chùa Phúc Thành cũng đến thăm cháu Vừ Y Gồ, cháu là trường hợp sau ngày nhập viện đã được Đại đức hỗ trợ khẩn cấp 9 triệu đồng để chi phí sinh hoạt và sau đó Thầy đã kêu gọi  những tấm lòng hảo tâm trong và ngoài nước và đến nay số tiền ủng hộ đến tận tay cháu đã được hơn 300 triệu đồng đang được bệnh viện tạm thời thu chi cho cháu, để điều trị và đặt thuốc đặc trị. Sau thời gian điều trị, hiện nay cháu đã qua cơn nguy kịch và đang trở lại thời kỳ phục hồi sức khỏe.

ĐĐ.Thích Định Tuệ cùng bác sĩ Hoàng Thị Hương thăm cháu Vừ Y Gồ hiện nay đang điều trị tại bệnh viện Ung Bướu Nghệ An. 

Cháu Vừ Y Gồ, 12 tuổi, người dân tộc Hmông ở xóm Phù Khả 1, xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn. Cháu bị khối u Lympho Non Hodgkin hậu nhãn cầu, đã phải phẫu thuật cắt bỏ mắt trái, hiện nay đang điều trị hóa chất phải nhiều đợt mới hy vọng cứu mạng sống cho cháu.

Trong cuộc sống ngày nay, nếu có sự sẻ chia, sống yêu thương và đùm bọc chúng ta sẽ sống một cuộc sống giàu ý nghĩa hơn. Chính lòng nhân ái đấy sẽ xua tan đi những lạnh lẽo, giá băng trong đời và mang đến cho đời ánh sáng và sự ấm áp. Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình !

Tác giả bài viết: Thái Quảng

HOA ƯU ĐÀM

Sẽ tổ chức tuần lễ văn hóa Phật giáo “Hoa ưu đàm”

GNO - Chiều nay, 11-4, tại chùa Phước Hải, Q.10, TP.HCM, chư tôn đức Ni Ban Thường trực Phân ban Ni giới T.Ư, Phân ban Ni giới TP.HCM do Ni trưởng TN.Tịnh Nguyện, Phó Trưởng Phân ban Ni giới T.Ư chủ trì buổi họp triển khai tuần văn hóa Phật giáo chào mừng Đại lễ Phật đản PL.2558.

Ni trưởng TN.Tịnh Nguyện chủ trì buổi họp

Theo đó, “Hoa Ưu đàm” là chủ đề của tuần lễ văn hóa Phật giáo chào mừng Đại lễ Phật đản PL.2558 – DL.2014 do Phân ban Ni giới T.Ư kết hợp Phân ban Ni giới TP.HCM tổ chức từ ngày 29-4 đến ngày 2-5-2014 (nhằm ngày 1-4 đến ngày 6-4-Giáp Ngọ) tại Nhà truyền thống Văn hóa Phật giáo TP.HCM (chùa Phổ Quang, 64/3 Huỳnh Lan Khanh, P.2, Q.Tân Bình).
Theo Ban Tổ chức, tuần văn hóa Phật giáo sẽ thiết kế không gian triển lãm theo nghệ thuật sắp đặt, dòng sự kiện khắc họa hình ảnh, ý nghĩa đản sanh của Đức Bổn sư: Tái hiện vườn lâm-tỳ-ni  nơi Đức Phật đản sanh; góc thuyền và hoa tươi; thiết kế không gian triển lãm tranh, ảnh nghệ thuật, cổng chào…

Ni trưởng TN.Như Cương góp ý các chương trình hoạt động

SC TN.Huệ Đức trình bày kế hoạch tổ chức tuần lễ văn hóa Phật giáo

Hoạt động trong tuần văn hóa Phật giáo gồm: Triển lãm trong tuần văn hóa Phật giáo với chủ đề “Hoa Tâm nở” trưng bày tranh, ảnh, thư pháp nghệ thuật Phật giáo, tôn tượng Phật, Bồ-tát, pháp khí, ảnh sinh hoạt Phật sự của chư Ni…
Ban Tổ chức cũng tổ chức tuần lễ văn hóa ẩm thực: gồm khu ẩm thực chay mang sắc thái văn hóa nghệ thuật ẩm thực đậm chất Phật giáo, bao gồm các hoạt động chưng hoa, kết trái nghệ thuật và những quầy hàng ẩm thực chay dành cho đối tượng chư Ni các tự viện và Phật tử tham gia phục vụ cho thực khách là Phật tử, người dân suốt tuần lễ.

Các sư cô tham gia tổ chức tuần văn hóa Phật giáo tại TP.HCM

SC TN.Quảng Nhật trình bày kế hoạch tổ chức triển lãm

Quang cảnh buổi họp triển khai tuần văn hóa

Ngoài ra, Ban Tổ chức cũng tổ chức các cuộc thi dành cho tất cả Tăng Ni, Phật tử, không phân biệt độ tuổi: Thi cắm hoa nghệ thuật, thi viết thư pháp.
Ban Tổ chức cũng tổ chức thi vẽ tranh Đức Phật dành cho Phật tử từ 5 đến 12 tuổi.
Bên cạnh các hoạt động văn hóa, triển lãm, ẩm thực chào mừng Đại lễ Phật đản, Ban Tổ chức cũng tổ chức thuyết pháp, văn nghệ phục vụ cho đông đảo Phật tử, quần chúng.

Các tự viện, Tăng Ni, Phật tử tham gia các gian hàng ẩm thực chay xin liên hệ Ni sư TN.Huệ Tuyến, ĐT: 0908293383; đăng ký tham gia thi cắm hoa xin liên hệ SC TN.Tâm Hạnh, ĐT:0937454308; đăng ký tham gia thi viết thư pháp xin liên hệ: SC TN.Quảng Nhật, ĐT:0913601214; tham gia thi vẽ Đức Phật liên hệ SC TN.Huệ Đức, ĐT: 0913697622. Hoặc liên lạc với Ban Thư ký: 38442901 (NT.TN Huệ Từ) - 0913697622 (SC TN.Huệ Đức).

H.Diệu

quốc tế chia buồn

Với một tâm trạng đau buồn, tôi muốn gửi lời chia buồn và cảm thông sâu sắc nhất đến với chư tôn đức lãnh đạo GHPGVN cũng như quần chúng phật tử Việt Nam, đồng thời, nhân dịp này, tôi xin chia sẻ mối quan tâm tốt đẹp của tôi đối với GHPGVN

ĐỨC TĂNG VƯƠNG TEP VONG CỦA PHẬT GIÁO CAMPUCHIA

Ngày 29 tháng 3, 2014

Kính gửi : Hội đồng Chứng minh và Hội đồng Trị sự GHPGVN

ĐIỆN CHIA BUỒN

Thay mặt Giáo hội và cộng đồng Phật giáo vương quốc Cam-pu-chia, tôi kính gửi lời thông cảm và chia buồn sâu sắc về sự ra đi của Trưởng lão Hòa thượng Thích Trí Tịnh Phó Pháp chủ - Chủ tịch Hội đồng Trị sự GHPGVN hơn 2 thập niên.

Sự dâng hiến của Trưởng lão Hòa thượng cho đất nước và con người Việt Nam thích ứng với con đường mà các vị lãnh đạo Phật giáo toàn cầu noi theo các lời dạy minh triết và cao quý của đức Phật. Cuộc đời của Trưởng lão Hòa thượng là lý tưởng cao cả, có khả năng đưa con người đến hòa bình, nội tĩnh và thịnh vượng. Thành tựu vĩ đại của Trưởng lão Hòa thượng là dựa vào lời Phật dạy sẽ được truyền thừa một cách vĩnh hằng trong lịch sử Phật giáo cũng như trong lịch sử nhân loại.

Tất cả chúng ta đều nhận thức rõ ràng rằng thân thể này sẽ bị già nua và chết chóc nhưng tinh thần phụng sự của Trưởng lão Hòa thượng sẽ sống mãi mạnh mẽ với chúng ta trong đời này. Trưởng lão Hòa thượng đã để lại cho chúng ta một gia tài về lịch sử đáng kính của một cao tăng tuệ giác, người đã làm việc với tất cả tấm lòng và tâm đức cho hòa bình thế giới được duy trì và truyền bá Phật pháp cho con người và đất nước Việt Nam.

Với một tâm trạng đau buồn, tôi muốn gửi lời chia buồn và cảm thông sâu sắc nhất đến với chư tôn đức lãnh đạo GHPGVN cũng như quần chúng Phật tử Việt Nam, đồng thời, nhân dịp này, tôi xin chia sẻ mối quan tâm tốt đẹp của tôi đối với GHPGVN.

Cầu mong Trưởng lão Hòa thượng thể đạt Niết-bàn vô dư.

Phnom Penh, ngày 30-3-2014

Đức Tăng vương Tep Vong

Tổng Thư ký

Liên minh Phật giáo Toàn cầu

MESSAGE OF CONDOLENCE ON THE SAD DEMISE  OF HIS HOLINESS THICH TRI TINH On behalf of the International Buddhist Confederation (IBC) I convey our sincere condolence on passing away of His Holiness Thich Tri Tinh. IBC is deeply saddened by the demise of His Holiness Thich Tri Tinh (1917-2014), the first Deputy Supreme Patriarch and Executive President of the National Vietnam Buddhist Sangha, on 28 March 2014 at an age of 97 years in Ho Minh City, Vietnam. His leadership of the Sangha and development of Buddhist higher education in Vietnam, his invaluable works in the form of his  association with number of organisations, NVBS and Pure Land Fellowship Society as well his written works such as translations of several important texts of Mahayana Sutra Pitaka will serve as the guiding beacon of light for humanity. His service and message to the Buddhist community will never be forgotten and his absence will always be greatly felt. The conferment of the title   “A person of great insight” greatly exemplified the persona of His Holiness Thich Tri Tinh. May his teachings and service to Dhamma inspire and guide us all to lead a purposeful life Ven. Lama Lobzang Secretary General OFFICE OF THE SECRETARY GENERAL NEW DELHI - INDIA International Buddhist Confederation, P.O Box No. 10831, Mehrauli, New Delhi - 110030, India Phone: + 91-11-64619584 Email: secretariat@internationalbuddhistconfederation.com Website: www.internationalbuddhistconfederation.com

Thiền

Phát khởi lòng kham nhẫn

(Bài giảng dành cho Phật tử tại khóa tu Một ngày tại chùa Phổ Quang, TP.Hồ Chí Minh)

GN - Phát khởi lòng kham nhẫn phát xuất từ lời dạy của Đức Phật rằng ở Ta-bà, cần phải kham nhẫn để không rơi vào địa ngục. Thật vậy, những người con Phật ở thế giới này trước nhất phải có tâm kham nhẫn nghĩa là chấp nhận thực tế, từ đây mới đi lên được; nếu không nhịn, không chấp nhận được, chúng ta dễ tạo tội lỗi, tự chuốc họa vào thân.

Thầy còn nhớ thuở nhỏ, thầy bị con của ông hương quản học cùng lớp cậy thế cha nó, luôn ăn hiếp những bạn cùng lớp và thầy cũng là nạn nhân của cậu học trò này. Nó  rất dữ, là con nhà giàu, ốm yếu nhưng trong lớp ai cũng phải sợ nó. Thầy không chịu được cách hống hách đó nên đã đấm nó sặc máu mũi. Thầy giáo đã nhốt thầy một ngày, không cho về nhà. Nếu thầy nhịn được việc xấu của nó thì đã không bị nhốt, không bị bỏ đói.

Tuy nhiên, người có trí mới nhịn được; không có trí, dễ nóng nảy, bực tức, dẫn đến hành động sai trái. Có trí sẽ có cách giải quyết tốt hơn. Vì vậy, Đức Phật đề cao trí tuệ, cần có trí tuệ chỉ đạo mọi việc của chúng ta trên bước đường tu. Ở Ta-bà mà không có trí tuệ, nhứt định bị khổ đau, bị đọa.

Chúng ta nhẫn có trí tuệ, đầu tiên phải thấy được thực tế mình đang sống là nên nhẫn hay không và nhẫn bằng cách nào, làm gì. Nếu đánh người, giết người, bị ở tù, tất nhiên người có trí từ chối việc này. Phật dạy đệ tử luôn nhớ giữ giới không sát sanh, không giết người, không hại người. Vì vậy, ý thức rằng đã thọ giới, giữ giới nên chúng ta nhịn họ. Có Phật tử thưa với thầy rằng ông gặp việc ức lòng, nhưng nhớ là ngày rằm đi chùa, nên tha cho họ; vì ông giữ giới, nếu không tha, không nhịn sẽ trở ngại việc tu của mình và làm trái lời Phật dạy thì không được gần Phật, đó là điều đáng sợ nhứt, mà phạm phải, coi như việc tu hành của mình hoàn toàn thất bại. Như vậy, vì Phật, vì tu mà nhịn. Riêng đối với thầy, ai làm gì, thầy cũng nhịn để thực hiện mục tiêu của mình. Thầy thường nói rằng đường còn xa, phải lo đi cho kịp và việc còn nhiều, phải làm cho xong; ở đó gây sự sẽ làm mất thời gian và hư việc của mình. Cái gì tránh được thì tránh liền, nhịn được là nhịn. Có trí, biết đi đường này sẽ gặp ác ma thì mình tránh, đi đường khác, hay đi giờ khác để không gặp. Có trí tuệ thì giải, không trí tuệ tự cột lấy mình.

Trong Hồng danh Pháp hoa mà thầy hành trì hàng ngày, khi nghĩ đến các vị Tổ sư hành đạo gặt hái được kết quả tốt đẹp, thầy làm bài kệ như sau:

Ta-bà kham nhẫn độ

Ứng hóa thọ sanh thân

Hộ trì Như Lai tạng

Lợi lạc chư quần sanh.

Chí tâm đảnh lễ Pháp hoa kinh hoằng thông liệt vị Tổ sư.

Đó là bài kệ thầy tán thán công đức của chư vị Tổ sư và đảnh lễ các ngài, nhờ các ngài gia bị để có được sức kham nhẫn mà vượt qua khó khăn trên bước đường hành đạo. Làm việc gì, thầy cũng nghĩ Phật và các vị Tổ sư còn gặp khó khăn gấp trăm ngàn lần mà các ngài còn vượt qua được. Khó khăn của mình thấm vào đâu, nếu không vượt qua thì làm sao làm được việc lớn. Noi theo tấm gương của các ngài và nương vào kinh nghiệm của các ngài để chúng ta tiến tu.

Sanh ở thế giới Ta-bà này, có thể khẳng định rằng nếu không nhịn thì không sống được. Thật vậy, ta thấy những việc xảy ra xung quanh toàn là những cái bất bằng, khó chấp nhận được; nếu không chấp nhận, chắc chắn là quả báo sẽ tới liền. Ở thế giới này phải chấp nhận những gì xảy đến và phải biết mình đang ở đâu. Nếu chúng ta tu Tịnh độ về Cực lạc thì khác rồi, vì ở đó toàn là thượng thiện nhân và các ngài có trí tuệ đầy đủ, biết tất cả mọi việc, biết mình nghĩ gì, không cần phải nói.

Người có trí sống chỗ nào, biết rõ phải làm gì. Khi chúng ta được ưu đãi của xã hội, biết ngay là người trong xã hội tin tưởng ta thì ta phải làm gì cho họ. Còn họ cho ăn và kính trọng mà cứ nhận đại, không biết gì thì nguy hiểm vô cùng. Sanh ở thế giới này và được kính trọng, vì người nhận thấy ta làm được việc, nhưng ta không làm được theo yêu cầu của họ, họ còn kính trọng hay không. Thí dụ Tổng thống Mỹ được nhân dân tín nhiệm, bỏ phiếu cho làm Tổng thống. Một thời gian sau, họ thăm dò mức tín nhiệm, nếu còn 60% thì tiếp tục làm được. Còn tín nhiệm 50% là một ăn một thua, nhưng nếu sự tín nhiệm sụt xuống chỉ còn 30% thì người có trí tự biết phải rút lui, nhưng khởi lòng tham, cố gắng ngồi lại sẽ rơi vào tình trạng thê thảm như Tổng thống Kadafi ở Bắc Phi, dù giỏi và giàu có cũng kết thúc địa vị bằng cái chết, hoặc ở Việt Nam, Tổng thống Ngô Đình Diệm không được nhân dân tín nhiệm, thậm chí người ta đảo chánh mà ông vẫn bám cái ghế Tổng thống để cuối cùng bị sát hại.

Người có trí tự biết khi không còn được tín nhiệm, dù giỏi cũng không làm được, cho đến bị giết chết. Được tín nhiệm cao, không giỏi cũng làm được. Người có trí theo thế gian là khôn xảo, tìm cách gây khó khăn, hay giết người để bảo vệ vị trí của mình, không phải là người có trí của đạo Phật. Điển hình như Tần Thủy Hoàng ác độc, thủ đoạn, ai chống đối là ông giết, bỏ tù. Người có trí theo Phật thấy việc ác như vậy sẽ lãnh quả báo tương ưng. Thật vậy, Tần Thủy Hoàng ác quá khiến cho nhiều người căm ghét, bấy giờ ông ở trong vòng đai bảo vệ an toàn của cung điện, nhưng nhìn đâu ông cũng thấy có người ám sát làm ông sợ hãi đến mức mất ăn mất ngủ.

Hoặc xưa kia, Nhạc Phi bị Tần Cối hại, nhưng ông thanh thản và nói một câu rất hay rằng ông không làm gì tội lỗi, nên lòng lúc nào cũng yên ổn, thậm chí trước khi chết vẫn an; còn Tần Cối tạo nhiều tội ác thì chắc chắn lúc nào cũng bất an.

Phật tử hãy nghiệm xem nếu mình không làm sai, không làm ác, dù có bị oan vẫn coi như việc bình thường. Người xấu ác, tâm trí không thể nào bình an được.

Khi có trí tuệ theo Phật sẽ nhận ra rằng có trí mới có nhẫn. Người không có trí tuệ, cố gắng nhịn cũng được, nhưng cái nhịn này sẽ khiến họ trở thành cố chấp thì những cái không đáng nhịn cũng nhịn. Nhịn để làm gì và ta được gì mới nhịn. Theo Phật, ở thế giới này phải nhịn, nhưng phải biết nhịn, không phải cái gì cũng nhịn. Người trí là những vị Tổ thể nghiệm pháp nhẫn nhịn để giữ gìn giáo pháp tồn tại trên thế gian làm lợi lạc cho mọi người.

Năm 1963, một số thầy rủ thầy tự thiêu. Mới nghe, thầy thấy việc này có lý, nhưng suy nghĩ lại thấy rõ rằng ai nên tự thiêu và ai không nên. Lúc đó, thầy gặp một người làm trong Phủ Tổng thống chạy trốn đến chùa Ấn Quang báo cho các Hòa thượng biết tối nay ông Diệm sẽ thực hiện kế hoạch Nước lũ, bắt giết hết các thầy. Ai trốn được thì trốn, ai muốn ở tù thì chờ bị bắt. Có một số bạn của thầy nghĩ rằng trốn sang Campuchia để cầu cứu ông Sihanouk giúp đỡ và trích máu viết thơ gửi cho vua Sãi. Những thầy này không nằm chờ chết, không chấp nhận ở tù, nhưng trốn đi để làm được việc giúp cho Phật giáo tồn tại. Trong khi một số thầy khác lại trốn vào chiến khu để cầm súng chống lại chế độ độc tài. Còn những người ở lại chùa chịu chết, chịu tù đày cũng có suy nghĩ làm như vậy để đạt được kết quả tốt đẹp. Điển hình như Hòa thượng Quảng Đức phát nguyện tự thiêu để các thầy tiếp tục tiến tới con đường tu tập. Người có trí nhịn chịu tù đày, chết chóc để người ở bên ngoài hoạt động bảo vệ Phật pháp sống còn.

Có thể thấy thế giới này là thế giới kham nhẫn, nhịn chịu, nhưng có trí tuệ chỉ đạo biết rõ phải làm cách này hay cách khác để dẫn đến kết quả tốt đẹp. Tranh đấu của Phật giáo năm 1963 để đánh thức lương tâm con người. Bồ-tát Quảng Đức thiêu thân tỏa ánh sáng xua tan bóng tối vô minh, thúc đẩy lương tâm con người sống dậy. Thật vậy, kết quả trước tiên, người thân của ông Diệm là ông Trần Văn Chương lúc đó làm Đại sứ ở Mỹ khi nghe tin các thầy bị bắt, ông đã từ chức. Kế đến, Giáo sư Vũ Văn Mẫu làm Bộ trưởng Ngoại giao cũng từ chức, sang Ấn Độ hành hương. Hai việc này đã gây tiếng vang lớn trên thế giới, nên Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã cử người sang điều tra việc đàn áp Phật giáo ở Việt Nam. Và ông Tôn Thất Đính làm Tư lệnh Quân đoàn 3 lúc đó ra lệnh bắt các thầy, nhưng sau việc ác này, lương tâm ông thức dậy, nên chính ông đã cầm đầu cuộc đảo chính ông Diệm.

 Người trí kham nhẫn theo Phật, chịu chết chóc, tù đày để gióng lên tiếng chuông cảnh tỉnh lương tâm con người hướng thiện, không nhịn chịu chết chóc như con ong cái kiến cho uổng công và không phí phạm sinh mạng quý giá này để còn tiến tu đạo hạnh. Lịch sử đã thể hiện rõ nét rằng nhờ sự kham nhẫn sáng suốt của các nhà truyền giáo trên vạn nẻo đường đã giúp cho đạo Phật tồn tại đến ngày nay và phát triển khắp năm châu bốn biển. Vào thế kỷ XII, khi Phật giáo Ấn Độ bị tiêu diệt, các nhà sư đã qua Miến Điện, Thái Lan, Trung Hoa và một số nước khác. Sự kham nhẫn, chịu đựng, khổ cực của họ để bảo toàn mạng sống, để thực hiện lý tưởng của người tu theo Phật là giữ gìn đạo pháp sống còn trên thế gian soi đường dẫn bước cho nhân loại được thăng hoa trí tuệ và có cuộc sống an lạc. Riêng thầy, trên bước đường tu luôn luôn nhắm đến việc bảo tồn Phật pháp.

Nói đến kham nhẫn, chúng ta hẳn nhớ đến Bồ-tát Quan Âm có sức kham nhẫn lớn nhất. Thật vậy, Ngài là nhân vật thứ hai đứng đầu ở Cực lạc, vì sau khi Phật Di Đà Niết-bàn, Bồ-tát Quan Âm sẽ làm giáo chủ Cực lạc. Vậy mà Ngài vào Ta-bà, chấp nhận làm bà Thị Kính. Quả thực là sức kham nhẫn của Ngài quá lớn khiến cho mọi người ngưỡng mộ Bồ-tát Quan Âm và phát tâm theo Phật. Cái nhẫn này rất có ý nghĩa, chịu đựng này để nói lên điều cao quý nào đó. Cốt lõi bên trong là Bồ-tát, nhưng thân xác bên ngoài thì Quan Âm mang đủ hình tướng, thậm chí chấp nhận hàm oan để thể hiện cho mọi người thấy pháp tu của Phật đem lại kết quả vĩ đại. Hành đạo như vậy, tu như vậy, cuối cùng thành Phật Quan Âm; nếu không kham nhẫn thì cũng là phàm phu trong sáu đường sanh tử.

Kham nhẫn có ý nghĩa, chịu cực khổ để hành đạo. Các bậc chân tu đều tỏa sáng pháp hành này, trong khi chúng sanh chỉ thích hưởng thụ. Tu Pháp hoa, biết rằng hưởng là hết; vì vậy, hành đạo không dám hưởng. Thể hiện ý  này, người Việt Nam có câu nói rất hay: “Người ăn thì còn, con ăn thì hết”.

Người nào nghĩ sanh về Cực lạc để hưởng thú vui thì khó về được. Nên nghĩ về Cực lạc theo tinh thần mới. Hòa thượng Trí Hải nói với thầy rằng ngài phát nguyện tụng một ngàn bộ kinh Pháp hoa để cầu nguyện chiến tranh chấm dứt, nước ta hòa bình. Ngài tụng được sáu trăm bộ Pháp hoa thì đất nước thống nhất. Thầy thưa rằng còn 400 bộ để con tụng. Các thầy hỏi làm sao Thượng tọa có thì giờ tụng 400 bộ Pháp hoa khi còn bận biết bao nhiêu việc của Tổng vụ Thanh niên, trong khi Hòa thượng rảnh rang, không làm gì, mà phải mất đến 25 năm mới tụng được 600 bộ Pháp hoa. Nhiều người thường nghĩ rằng tụng một bộ kinh Pháp hoa 28 phẩm phải đọc từ sáng đến chiều mới xong. Có một người kể rằng ông đã tụng một trăm bộ Pháp hoa để vô miền Nam, mọi việc được dễ dàng, nhưng vẫn gặp khó khăn. Thầy nói dù tụng một ngàn bộ Pháp hoa thì cũng gặp khó.

Chúng ta không tụng kinh suông, nếu chỉ tụng cho đủ con số thì tụng cũng như không. Đức Phật dạy rằng chúng ta tụng một câu kinh hay một bài kệ cũng được, vì điều quan trọng là phải phát sanh trí tuệ, có cái nhìn chính xác và làm lợi ích cho người, chứ không phải chỉ tụng văn tự thôi. Thầy hiểu ý Hòa thượng Trí Hải muốn nói rằng ngài sống 25 năm ở miền Bắc, nhưng nay ngài lớn tuổi rồi, nên phần còn lại là xây dựng Phật giáo thì ngài ký thác cho lớp trẻ. Lúc đó, thầy còn trẻ, nên thưa với ngài để thầy tiếp tục làm, tức việc vận động thống nhất và phát triển Phật giáo là bổn phận của người sau phải tiếp tục làm. Chúng ta phải hiểu Hòa thượng đã tụng sáu trăm bộ Pháp hoa nghĩa là ngài đã xây dựng được nền tảng đạo đức trong đạo Phật làm cho người phát tâm tu; đó là việc quan trọng nhất đối với người đệ tử Phật, làm sao để chúng ta thấy đúng, khiến người phát tâm tin Phật, tu theo Phật.

Năm 1963, có mấy ai biết Phật giáo. Vào thời đó, Hòa thượng Thiện Hoa làm Trưởng ban Hoằng pháp, chỉ có bốn mươi đến năm mươi người nghe pháp là tốt rồi, làm gì có mấy trăm Phật tử về giảng đường tu học như ngày nay. Nhờ có cuộc vận động của Phật giáo năm 1963, người dân bắt đầu nghĩ đến Phật giáo, kể cả người làm cách mạng mới biết Phật giáo.

Tụng bốn trăm bộ kinh Pháp hoa còn lại nghĩa là khi đất nước thống nhất thì Phật giáo làm sao phát triển, phục hưng như thời Lý-Trần. Vì yếu nghĩa của kinh Pháp hoa là nâng cao đời sống trí tuệ và đạo đức. Có trí tuệ mới làm được lợi ích cho nhiều người, khiến họ nghĩ đến đạo Phật, sống theo pháp Phật, đạo Phật mới hưng thạnh. Cho đến tất cả mọi người theo Phật là tròn đủ một ngàn bộ kinh Pháp hoa. Thầy nhận lời tụng tiếp bốn trăm bộ kinh Pháp hoa là ý này.

Hòa thượng Trí Hải chuyên niệm Phật Di Đà để về Cực lạc, nhưng ngài nói rằng chỉ về đó vài hôm thôi để nhìn thấy Cực lạc và Thánh chúng rồi nguyện trở lại Ta-bà cùng các thầy chung lo Phật sự. Nói cách khác, về Cực lạc để thấy sự thật là thấy kết quả tu của người trước và học kinh nghiệm của các ngài xong, trở về Ta-bà. Nói đến đây, thầy liền nhớ trong kinh Vô Lượng Thọ có câu chuyện Phật Di Đà xây dựng được Cực lạc, vì Ngài đã đi khắp mười phương để tham quan các Tịnh độ của chư Phật, mới tổng hợp các thế giới Phật mà tạo ra mô hình Cực lạc.

Chúng ta ở Ta-bà không biết cách nào xây dựng Cực lạc, Niết-bàn. Vì vậy, làm sao một lần đi về Cực lạc, Niết-bàn để chúng ta biết các ngài sống thế nào, mới về xây dựng Cực lạc tại Ta-bà. Kham nhẫn của chúng ta để tạo Cực lạc ở Ta-bà.

Ngày trước Phật giáo còn quá nghèo, giảng đường chùa Ấn Quang được coi là lớn cũng chỉ chứa được vài ba trăm người. Từ giảng đường nhỏ này, thầy liên tưởng đến Phổ Môn quán của Rissho Kosei kai có sức chứa đến năm ngàn người. Thầy ước mơ xây dựng giảng đường lớn như vậy và xin Nhà nước cho xây dựng giảng đường chùa Phổ Quang chỉ bằng một nửa của Phổ Môn quán. Tuy nhiên, khi làm giảng đường này rộng được như vậy, có người lại nghĩ làm sao có đủ người đến đây nghe pháp, nhưng đến lễ lớn thì giảng đường này lại trở nên chật hẹp. Trên bước đường tu, thiết tưởng chúng ta nghĩ đến Cực lạc, Niết-bàn, hay Tịnh độ của chư Phật thiết kế đạo tràng như thế nào để chúng ta phỏng theo mô hình trang nghiêm thanh tịnh đó mà xây dựng cho mọi người được an trú ở cảnh giới Cực lạc tại thế gian này.

Tóm lại, bước theo dấu chân Phật, các Phật tử phát khởi tâm kham nhẫn. Nhẫn để chúng ta hành Bồ-tát đạo, nghĩa là phát huy trí tuệ và đạo đức, làm lợi ích cho nhiều người, có được nhiều bạn tốt đồng tu và sớm thành tựu quả vị Phật. 

HT.THÍCH TRÍ QUẢNG

Trong cuộc sống hàng ngày, đôi lúc chúng ta gặp phải những tình trạng hết sức căng thẳng, khó chịu và bất an. Những cảm xúc ấy được hình thành do nhiều yếu tố ngoại cảnh tác động vào, nhưng chính yếu vẫn là phát xuất từ tâm ý của mình.

Ảnh minh hoạ (nguồn internet)

Bởi khi ta còn tham lam, sân hận và si mê thì sẽ dễ dàng bị phiền não khổ đau khống chế và trói buộc. Vì vậy, để trị liệu và chuyển hóa những hệ lụy khổ đau ấy, quán niệm hơi thở là liệu pháp vô cùng kỳ diệu, có khả năng chữa trị tận gốc căn bệnh tham sân si ở nơi mỗi chúng sinh.

Thật vậy, hơi thở như là người mẹ hiền nuôi dưỡng cho ta khôn lớn. Hơi thở miệt mài làm việc liên tục suốt ngày đêm không bao giờ dừng nghỉ; cho dù ta có thức hay ngủ thì hơi thở vẫn chuyên cần hoạt động đều đặn, giúp cho máu huyết được lưu thông và nuôi dưỡng các tế bào của cơ thể. Hơi thở rất quan trọng và vô cùng quý giá, chỉ cần ngừng thở trong vòng một vài phút, thì kể như mọi hoạt động của thân thể và toàn bộ đời sống của con người đều bị tê liệt. Bao nhiêu công danh sự nghiệp mà ta đã cố gắng để vun đắp và gầy dựng, nhưng chỉ cần hơi thở ngừng hoạt động trong chốc lát, thì những thứ quý giá kia tự động cất cánh bay xa và mạng sống của chúng ta kể như chấm dứt. Thế mới biết đời sống của con người thật mong manh giả tạm, chẳng khác gì những hạt sương mai, như tia nắng sớm. Vì lẽ đó nên có lần Đức Phật hỏi các vị Tỳ-kheo về mạng sống của con người tồn tại trong bao lâu? Vị Tỳ-kheo đầu tiên trả lời là trong vòng vài ngày, người kế tiếp thì nói khoảng chừng một bữa ăn và vị Tỳ-kheo cuối cùng trả lời rằng, mạng sống của con người chỉ được tồn tại trong một hơi thở. Thế Tôn khen ngợi vị Tỳ-kheo này đã hiểu đạo lý (Kinh Tứ Thập Nhị Chương).

Về phương diện sức khỏe, nếu như chúng ta biết cách để thực tập điều hòa hơi thở vào và hơi thở ra mỗi ngày, thì máu huyết trong cơ thể ta sẽ dễ dàng lưu thông và ngăn ngừa được nhiều chứng bệnh. Khi đến các trung tâm yoga hoặc thiền để thực tập thở, chúng ta thấy đời sống trở nên nhẹ nhàng và thân thể khỏe khoắn hơn. Nếu ta thở vào hoặc thở ra có ý thức, thì hơi thở ấy sẽ dài hơn và sâu hơn. Và khi ta thở vào sâu, hơi thở mang theo rất nhiều dưỡng khí trong lành vào cho cơ thể. Đến khi thở ra sẽ tống khứ những độc tố ra bên ngoài. Nhờ vậy, nên các tế bào của cơ thể được tươi nhuận, trẻ trung và sáng đẹp. Sau những buổi thực tập thiền thở, chúng ta ăn uống ngon lành và tinh thần được sảng khoái hơn.

Đề cập đến việc thực tập quán niệm hơi thở, chúng ta phải nói tới thiền. Hiện nay ở các nước phương Tây, người ta dành nhiều thì giờ để thực tập thiền. Vì thiền đã giúp cho họ chuyển hóa được những bế tắc trong cuộc sống. Mặc dù họ dư thừa của cải vật chất, nhưng không thể giải tỏa được những khúc mắc, khó khăn trong con người của họ. Vì lẽ đó các nhà khoa học đã tập trung nghiên cứu về thiền. Gần đây, bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc có nhiều bài viết đề cập đến việc thực tập thiền thở để chữa bệnh. Qua sự trải nghiệm của tự thân về việc thực tập hơi thở, ông đã khám phá ra được rất nhiều điều mới lạ trong cơ thể con người. Và thiền đã giúp cho ông sáng tỏ hơn trong lĩnh vực y học cũng như hiểu rõ hơn về bản chất đích thực của đời sống. Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc khẳng định rằng: “Ở góc độ người thầy thuốc, tôi quan tâm đến thứ thiền đơn giản mà hiệu nghiệm, không “cao siêu, huyền bí và khó khăn”. Đó là thứ thiền trong đời sống hàng ngày. Nó liên quan đến sức khỏe, đến khoa học y học, được nghiên cứu và ứng dụng khá rộng rãi. Nó đã mang lại những hiệu quá rất bất ngờ. Nó chữa được nhiều căng thẳng (stress), lo âu, nhiều bệnh lý do hành vi lối sống gây ra mà thuốc men không thể chữa dứt”(Thở và thiền). 

Về phương diện tinh thần, hơi thở còn có khả năng làm lắng dịu và chữa trị những cảm xúc tuyệt vọng, lo âu, sợ hãi, bất an v.v... trong ta được bình phục. Bởi sống trong cuộc đời này, bất cứ ai cũng phải đối diện với rất nhiều khó khăn và gian khổ, cho dù ta có đầy đủ điều kiện vật chất, danh vọng, địa vị… thì vẫn không ngoại lệ. Có đôi lúc, ta gặp phải những vấn đề xảy ra ngoài khả năng chịu đựng, tâm ý hoàn toàn bị phiền não và khổ đau chi phối. Để vượt qua những trở ngại ấy, tốt nhất là ta trở về với hơi thở, trở về với chính mình, để lắng nghe và nhận diện những cảm xúc trong ta. Nhờ có sự trở về và lắng nghe ấy, nên ta mới thấy rõ được quy trình dựng lập của bản ngã tham, sân, si. 

Khổ đau luôn luôn do bản ngã tạo ra, nó được hình thành là do bóng tối của vô minh, tức sống trong mê mờ và lãng quên cái thực tại đang là. Những tâm lý buồn vui, thương nhớ, giận hờn, khó chịu, bất an… đều phát xuất từ vô minh, chấp ngã. Bản ngã luôn vướng mắc vào những gì tốt đẹp hoặc là dễ thương nhất. Ngược lại, những thứ gì xấu xa, dễ ghét thì bản ngã muốn loại trừ và tiêu diệt. Và mỗi khi hình thành quy trình này, thì con người sẽ mất tự do và dẫn tới đau khổ. 

Do đó, để hóa giải những phiền não khổ đau, thì bước căn bản đầu tiên chúng ta cần phải thực tập quán niệm về hơi thở.

Và sự thực tập này, đã được Đức Phật dạy như sau: “Vị Khất sĩ tìm tới một khu rừng, hoặc một gốc cây, hoặc một căn nhà vắng, ngồi xuống trong tư thế kiết già, giữ thân hình ngay thẳng và thiết lập chánh niệm trước mặt mình. Người ấy thở vào với ý thức minh mẫn là mình đang thở vào. Người ấy thở ra với ý thức minh mẫn là mình đang thở ra. Thở vào một hơi dài, người ấy ý thức rằng: ta đang thở vào một hơi dài. Thở ra một hơi dài, người ấy ý thức rằng: ta đang thở ra một hơi dài. Thở vào một hơi ngắn, người ấy ý thức rằng: ta đang thở vào một hơi ngắn. Thở ra một hơi ngắn, người ấy ý thức rằng: ta đang thở ra một hơi ngắn...” (Kinh Bốn lĩnh vực quán niệm, HT.Thích Nhất Hạnh dịch).

Đa phần các trường phái thực tập về hơi thở, người ta “dùng ý để dẫn khí”. Tức là, khi hít vào và thở ra, họ dùng tâm ý để điều khiển. Sự thực tập này, có thể phù hợp cho những ai mới bắt đầu tập thở, và nó cũng đem lại sức khỏe tốt cho con người. Tuy nhiên, để đạt tới an lạc giải thoát thực sự, thì cần phải buông bỏ ý niệm điều khiển và chủ quan của chính mình. Vì thế, Đức Thế Tôn dạy rằng: “Khi thở vào một hơi ngắn thì ta biết là thở vào một hơi ngắn, thở vào một hơi dài thì biết là dài”. Ta chỉ cần lặng lẽ quan sát hơi thở đang diễn biến như thế nào, thì ghi nhận y như thế đó, chứ không cần phải dùng ý thức xen vào để điều khiển hơi thở.

Nhờ quán niệm hơi thở một cách sâu sắc nên ta thiết lập được chánh niệm tỉnh giác, an trú trong hiện tại. Trong sự thức tỉnh cao độ ấy, tâm lặng và trí sáng đã giúp ta làm chủ thân tâm, khiến cho vô minh phiền não rơi rụng, không còn khả năng chi phối lên đời sống, nhờ đó tâm hồn hành giả được an lạc, thảnh thơi và tự tại.

Như vậy, hơi thở đối với đời sống của con người vô cùng quan trọng. Nếu chúng ta biết trở về để chăm sóc và lắng nghe trọn vẹn với hơi thở, thì ta sẽ khám phá ra được rất nhiều cái hay, cái đẹp mà cuộc đời đã trao tặng! Do đó, trở về với tự thân và nhận diện hơi thở, chính là điều kiện tất yếu để chuyển hóa khổ đau, đem lại niềm an vui và hạnh phúc cho chính bản thân mình, cũng như xây dựng nếp sống an bình và tốt đẹp cho cuộc đời này.

Viên Ngộ